Deviasyon
Burun deviasyonu, burun orta duvarının orta hattan kayması ile iki burun deliğinden herhangi birini tıkaması rahatsızlığı olarak bilinmektedir. Tıp dilinde daha çok septum deviasyonu olarak bilinen deviasyon, halk arasında burun kemiği eğriliği adıyla adlandırılmaktadır. Burun tıkanıklığından muzdarip olan hastalarda pek çok şikayet görülebilmektedir. Deviasyon belirtileri görülen hastaların tedavisi ameliyat şeklinde yapılmaktadır.
Burunun anatomik yapısına bakıldığında, burunu ortadan bir duvar ile ikiye bölünmüş genişçe bir kanal veya tünel olarak tanımlamak mümkündür. İşte burun içinde yer alan ve ortadan ikiye bölen duvarın ismi, tıbbi literatürde septum nasale’dir. Her bir tünelin en ve uzunluğunun birbirlerine yakın olması, normal olması gereken ölçülerdir. Bir başka deyişle insanların sağlıklı bir şekilde burnundan rahatça nefes alabilmeleri ve burun tıkanıklığı ile ilgili olan pek çok rahatsızlıktan muzdarip olmamaları için septum nasale’nin eşit şekilde burun deliklerini ayırması gerekmektedir.
Septum Deviasyonu Nedir?
Septum deviasyonu yani burun kemiği eğriliği, burun duvarının normalden farklı olarak iki burun deliğinden birini tıkayacak şekilde eğrilmesi anlamına gelmektedir. Septum nasale, yani burun ortasındaki orta duvar, her iki yanının da ince ve zarımsı bir tabaka ile kaplıdır. Bu tabakanın arkasında ön ve üst kısımlarında kıkırdak bulunurken, arka ve alt kısımlarında ise kemik bulunmaktadır.
Sağlıklı bir burun ön giriş deliği dar olup arka kısmından genişlemeye başlamaktadır. Dolayısıyla girişten çıkışa doğru burun tünelinde meydana gelen herhangi bir sorun, bu kanallar üzerinden hava geçişinin engellenmesi anlamına gelmektedir. Bunun en fazla rastlanan sebebi ise burundaki orta duvarın yaptığı kabarma, çıkıntı veya tümseltir.
Septum Deviasyonu Neden Olur?
Septum deviasyonu nedenleri hem doğuştan gelen unsurlardan hem de sonradan kişinin yaşantısında karşılaştığı problemlerden meydana gelebilmektedir. Burun orta duvarı, burundaki diğer yapılar ile birlikte anne karnındayken ilk olarak gelişmeye başlamaktadır. Bebeğin burun yapısındaki bu gelişim, kişini 18 yaşına varana kadar hızla devam etmektedir. Ergenlik çağının sonuna gelinmesi ile birlikte burunda orta duvarın büyüme süreci tamamlanmaktadır. Bu büyüme esnasında kişinin genetiği veya hem doğum sırasında hem de sonradan burna alınan darbeler sonucunda burun orta duvarında eğrilikler meydana gelebilmektedir. Septum deviasyonu yani burun kemiği eğriliği küçük yaşlardan itibaren fark edilebilmektedir.
Septum Deviasyonu Kimlerde Görülür?
Septum Deviasyonu rahatsızlığı, genç veya yaşlı fark etmeksizin herkeste görülebilen bir rahatsızlıktır. Kişinin burnundan rahatça nefes almasını engelleyen bu hastalık ile ilgili yapılan araştırmalara göre, Türk toplumunda yüzde 80 gibi bir oranda septum deviasyon sıklığı görülmektedir. Ancak burun eğriliğinin büyük bir kısmı hafif seyirde ve seviyede olduğu için kişilerde klinik açıdan problem oluşturmasından çok uzaktadır. Öte yandan ileri düzeydeki deviasyonlar cerrahi müdahale gerektirdiği için küçük yaştan itibaren herkes deviasyon ameliyatı olabilmektedir.
Septum deviasyonu genetik açıdan da gelebilen bir hastalık olduğu için çocuk yaşlarda da bu rahatsızlıktan muzdarip olan çocukları görmek mümkündür. Öte yandan çeşitli sebeplerle çocuğun büyüme ve gelişimi sırasında da meydana gelebilmektedir. Hatta bazı durumlarda çocuğun gelişimi sürecinde hiç fark edilemeyebilir ve yetişkinlik döneminde kişinin kendi kendine fark etmesi söz konusu olabilir. Erişkin hayatta, sıklık ile orta yaşa geçiş evresinde rutin sağlık muayeneleri esnasında teşhis edilebilir.
Septum Deviasyonu Belirtileri Nelerdir?
Septum deviasyonu teşhisi konulması için, doktor muayenesinde bazı belirtilere dikkat edilmelidir. Öncelikle kişinin hayat kalitesini olumsuz olarak etkileyen septum deviasyonu yani burun kemiği eğriliği rahatsızlığının hangi şiddette olduğu büyük önem taşımaktadır. Buna rağmen klinik boyutta olup ya da olmaması fark etmeksizin septum deviasyonu belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:
- Burun kanallarında sürekli tıkanıklık hali
- Akıntı, tıkalı hal, çoğu zaman tek kanallı tıkanıklık
- Burunda devamlı görülen kanamalar
- Geçmeyen kronik sinüzit hastalığı
- Yüzde burun çevresinde ağrı
- Bağ ağrısı
- Geniz akıntısı
- Küçük yaştakilerde hırıltılı solunum
- Gece yatarken soluma zorluğu
- Gece terlemesi
Bu gibi belirtiler, septum deviasyonu hastalığının en belirgin ve toplum genelinde en sık görülen belirtileri olarak öne çıkmaktadır. Ancak bunların varlığı kesin olarak hastanın septum deviasyonu yani burun kemiği eğriliğinden muzdarip olduğunu göstermemektedir. Uzman doktor muayenesi ile kişide septum deviasyonu olup olmadığı tespit edilebilmektedir.
Septum Deviasyonu Nelere Yol Açar?
Septum deviasyonu sorunları ile insanların hayat kalitesi üzerinde ciddi problemler yaratan ve kişileri negatif etkileyen birtakım olumsuzluklar yaratmaktadır. Deviasyon yani burun kemiği eğriliğinden kaynaklanan burun tıkanıklığı, kişide üç ana başlıkta sorunlara neden olmaktadır. Bu sorunlar konfor kaybı, performans kaybı ve sağlık sorunları olarak görülmektedir.
Konfor kaybı sorununu kısaca özetlemek gerekirse, kişinin normalden daha az oksijen alması, koku almada sorunlar yaşaması ve tat alma duyusunun olumsuz etkilenmesi gibi sebepler görülebilmektedir. Burun tıkanıklığı sebebiyle ağız yolundan solunum yapılmasının sıklaşması da şu sorunlara neden olmaktadır:
- ağız kuruluğu,
- ağız kokusu,
- dişlerde etkilenme,
- horlama,
- kulak basıncını eşitleyememe,
- uykuda dinlenememe,
- yorgun kalkma,
- huzursuzluk,
- gece terlemesi,
- hiperaktivite,
- iştahsızlık
Görüldüğü gibi kişinin burun kanalını kapalı olması pek çok problemi de beraberinde getirmektedir. Bunun yanı sıra özellikle sporla uğraşan kişilerde veya günlük yaşantısında efor sarfedici işlerde çalışanlarda performans kayıplarına ve yorgunluklara da sebep olmaktadır. Deviasyon aynı zamanda performans ve konfor sorunlarının yanı sıra sağlık sorunlarına da sebep olabilmektedir. Septum deviasyonunun neden olduğu sağlık sorunları şunlardan oluşmaktadır:
- Sinüzit
- Uyku apnesi
- Orta kulak hastalıkları
Septum Deviasyonu Ameliyatı Öncesi Neler Yapılmalıdır?
Septum deviasyonu ameliyatı hazırlığı, hastalar için oldukça önemlidir. Burun kemiği eğriliğinden muzdarip olan bir hasta, geceleri uykusunda ağız solunumu yaptığı ve buna bağlı olarak göz kuruluğu yaşarken gündüzleri de yorgunluk ve baş ağrıları gibi sorunlarla karşılaşabilmektedir. Kulak Burun Boğaz uzmanı doktorların muayenesinin ardından septum deviasyonu ameliyatı gündeme gelmektedir.
Doktorun ameliyat kararı almasının ardından ameliyat öncesinde hastaya imzalaması gereken formlar verilecektir. Konu hakkında yeterince fikri ve bilgisi bulunan ve ameliyat kararını veren hasta, ameliyat öncesi sağlık kuruluşunda bazı tahlillere tabi tutulmaktadır. Bu tahlil sürecinde hastanın herhangi bir sağlık sorunu olmaması ve ameliyata engel durumunun olmaması tespit edildikten sonra hasta için septum deviasyonu ameliyatına geçilebilmektedir.
Septum Deviasyonu Ameliyatı Sonrası Ne Yapılmalıdır?
Septum deviasyonu ameliyatı sonrasında, hasta odasına alınan hasta genel anesteziden ayıldıktan sonra hastanede yaklaşık 4 saat kadar dinlenmeye alınmaktadır. Bu sürenin geçmesinin ardından hasta su içebilir, ayağa kalkabilir ve kendisini iyi hissetmesi halinde hastaneden taburcu edilebilmektedir. Hasta ameliyat olduğu akşam genellikle burun tıkanıklığı yaşayabilmektedir. Bunun yanı sıra hastanın burun akıntısı ve burun kanaması gibi sorunlarla karşılaşması da gayet olağandır. Eğer bu sorunlar şiddetli bir şekilde gerçekleşirse bu durumda hastanın doktora başvurması gerekmektedir. Septum deviasyon ameliyatı olan kişilerin ameliyattan sonraki ilk günlerde aşırı fiziksel aktivitelerden uzak durmaları ve ağır eşyalar kaldırmamaları tavsiye edilmektedir. Bunun yanı sıra hastaları banyoya girmesi ve duş alması sorun yaratmayacaktır.