Kristal oynamasının tanımı iç kulakta yer alan kalsiyum kristallerinin kopması şeklinde yapılabilmektedir. Kristal oynaması BPPV ismi ile de bilinmektedir. BBPV, yer çekiminin algılanmasını sağlayan kanalitlerin iç kulak verstibülleri adlı bölgede yapışık kaplamayarak iç kulak sıvısında serbest kalması sonucu denge kanallarında meydana gelen bozulmalara verilen genel bir isimdir.
Denge kanalının içine doğru kaçan kristaller kanalitiazis işlemine maruz bırakılmaktadır. Bu işlemde denge kanalına kaçan kristallerin yapılan baş hareketleri sonrasında sinir uçlarını uyarması ortaya çıkarılmaktadır. Bu durumda temel tipik şikâyetler oluşmaktadır. Tespit ile göz hareketlerinin istemsiz olarak yön ve şeklinde problem ortaya çıkmaktadır. Nistagmus adı verilen bu problemler denge kanalının durumuna bağlı olarak değişmektedir. Kristal oyması hastalığında genel olarak yer çekimine göre alt pozisyonda kalan denge kanalı tutulmaktadır. Üst ve yatay kanalların tutulumu kristal oyması rahatsızlığında son derece nadirdir.
BPPV rahatsızlığının ortaya çıkarılması uzmanlarımız tarafından gerçekleştirilmektedir. Uzmanlarımız hastaların geçmişi ile ilgili önemli bilgileri alarak patolojinin saptanmasını değerlendirmektedir. BPPV tanısı konan bireylerde en uygun tedavi yöntemleri araştırılmaktadır. Daha önceki hastalarda faydası ispatlanmış ilaçlar kullanılmış olduğu ancak fayda sağlamadığı vertigolu bireyler için birtakım baş hareketlerinden kaçınması önerilmektedir.
Günlük hayatta kristal oyması rahatsızlıklarını tedavi etmek için farklı yöntemlere başvurulmaktadır. Bu yöntemler arasında Epley tarafından tanımlanan “Manevra tedavisi” de yer almaktadır. Diğer ismi ile kanalit repozisyonu olarak da bilinen manevra tedavisi kristallerin kaçtıkları kanallardan çıkarılmasına yönelik bazı pozisyonlara sahiptir. Hastalığın kendi kendini sınırlaması ve kanalitlerin denge kanallarında kalması gibi durumlarda KRM tedavi seçeneği tercih edilmektedir. KRM yani kanalit repozisyonu manevrası, denge kanalarının kontrol altına alınmasını sağlamaktadır.
KRM ile hastalığın yol açtığı birtakım şikâyetlerin giderilmesi amaçlanmaktadır. KRM, yeni kristallerin dökülmesini önleme gibi bir özelliğe sahip değildir. Bu nedenle hastalık tekrarını önlemek için iç kulakta bulunan sinir hücrelerinin fonksiyonunu etkilemek gerekmektedir. Bu durum kristallerin dökülmesine neden olabilecek durumların ortadan kaldırılmasını sağlamakta ve sistemik dolaşım bozukluklarının önüne geçmektedir. Ayrıca tiroid ve diyabet gibi rahatsızlıklar da bu yöntem ile giderilebilmektedir.
Yukarda yer alan tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen BPPV hastalarına bazı cerrahi müdahaleler yapılmaktadır. Ameliyat içeren bu müdahaleler hastaların hayatlarını etkileyecek tekniklere sahiptir.
Kristal Oyması Tanısı
Kristal oynamasına tanı konması sırasında dikkat edilen maddeler şu şekildedir:
- Hasta anamnezi alınır iken birtakım baş hareketlerine ve vücut değişikliklerine de bakılmaktadır. Baş hareketleri sırasında baş dönmesi meydana geliyor ise tanı konmaktadır.
- Hastanın oturur pozisyonda dönmesi sağlanmakta ve nistagmusunun olup olmadığı kontrol edilmektedir.
- Hastada var olan nistagmusun 20 saniyeden az olup olmadığına bakılmaktadır.
- Uzmanlarımız hastaların muayenesinde işitme ve denge testlerini tamamlamaktadır. Ayrıca radyolojik değerlendirmeler de yapılmakta ve beyin sapı, beyincik ve denge merkezlerinin durumu kontrol edilmektedir.
- Hastanın başı sabitlenerek arkaya doğru yatırılmaktadır. Ardından baş aşağı doğru sarkıtılmaktadır. 2 saniye ile 5 saniye arasındaki bekleme süresi baz alınarak uygulamaya devam edilmektedir. Hızlı faz alttaki kulağa doğru ise istemsiz göz hareketleri tespit edilmektedir. Aynı işlem sırasında hastanın baş dönmesi ve bulantı hissinin gelişimi de kontrol edilmektedir.
Kristal Oynaması Tedavisi
Kristal oynamasında tedavi seçenekleri arasında KRM de yer almaktadır. KRM ile arka denge kanalı içindeki kriastallerin ortaya çıkardığı sorunların çözümü sağlanmaktadır. KRM tedavisi sonrasında hastaların bazı yönergelere uyması gerekmektedir. Bu yönergeler arasında 48 saat süre ile uygulama yapılan kulak tarafına yatılmaması da yer almaktadır. Ayrıca ters yöne ya da sırt üstü yastıkların bu hastalar için tercih edilmesi de gerekmektedir. Hastaların belirli bir süre öne doğru eğilmemeleri ve başlarını yukarı doğru akut şekilde kaldırmamaları önemlidir.
Kristal oyması tedavisi alan hastalar 2 gün ile 5 gün arasında kontrollere çağrılmaktadır. Kontroller sırasında baş dönmesi ya da nigtagmus gibi durumlara rastlanması kristal oyması hastalığının belirtisi olabilmektedir. Problem saptanmayan hastaların ise sahip oldukları şikâyetlerin neler oldukları incelenmekte ve bu şikâyetlerin ne kadar süre ile devam ettiğine bakılmaktadır.
Tek manevra tedavisinde şikâyetlerin tamamen geçme oranı %75n şeklindedir. Tedavide 2 ya da 3 seans ile tam bir iyileşme durumu sağlanabilmektedir. Bu hastalarda semptomların büyük ölçüde azaldığı görülmektedir.
Baş dönmesinin nedeni bazı durumlarda tam olarak anlaşılamamaktadır. Bu gibi durumlarda ilk şüphe edilen durum kafa travmalarıdır. Sarsılmalar, dolaşım bozulmaları, ileri yaş ve hareketsiz yaşam da baş dönmesinin temel sebepleri arasındadır.
Yüksek başarı oranları ile ağrısız bir vertigo tedavisi sunan uzman kadromuz sizlere bu konuda yardımcı olmaktadır. Profesyonel cihazlar ve yeni nesil yöntemler ile yapılan tedaviler sonucu hastalardan olumlu dönütler gelmektedir. Siz de tedavi seçeneklerimiz ve uygulamalarımız hakkında detaylı bilgi için internet sitemizi inceleyebilirsiniz.
Kristal Oyması Nedenleri
Kristal oynamasının sebepleri temel olarak vücuttaki denge kanallarına bağlıdır. Kristal oynaması oluşumunda görevli yata, üst ve arka denge kanalları her bir kulakta ayrı ayrıdır. Yani toplamda 6 denge kanalı mevcuttur. Bu kanallar arasında en sık hastalananı arka denge kanallarıdır. Hastalığın ortaya çıkmasındaki nedenle aşağıda maddelemiştir:
- Arka kanallarda BPPV görülme oranı %35 şeklindedir.
- Kafa travması sonucu BPPV oluşumu %15 oranındadır.
- BPPV Meniere hastalığı sonucunda da ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalık sonucu vertigo oluşumu ortalama %30 şeklinde oranlanabilmektedir.
- Vestibüler nöronit,
- Kulak cerrahisi,
- İç kulak iskemi,
- İdiyopatik nedenler,
- Küçük kafa travmaları,
- Herpes zoster otikus,
- Ani sensorinöral işitme kaybı gibi nedenler ile de BPPV oluşabilmektedir.
Nüfusa bağlı olarak yapılan çalışmalardan birinde bu hastalığın hiperlipidemi, hipertansiyon, ileri yaş, migren ve inme gibi rahatsızlıklardan kaynaklı olarak da ortaya çıkabileceği saptanmıştır. BPPV olgularında potansiyel olarak ortaya çıkan damarsal mekanizmalar da bulunmaktadır. Ayrıca bu hastalığın nedeni kemik kaybının kristallerinin birikmesi sonucu da oluşabilmektedir.
Kristal Oynamasının Daha Sık Görüldüğü Gruplar
Bu rahatsızlığın sık görüldüğü bireyler nüfus temelli olarak yapılan bir araştırmada ortaya çıkarılmıştır. Bir BPVV hastalığının yaygınlık oranı %2,4 şeklindedir. Bir yıllık yaygınlık oranında BPVV yaş aralığında artış yaşanmıştır. 18 yaş ile 39 yaş arası bireylerde daha az görülen kristal oyması, 60 yaş ve üzeri hastalarda daha fazladır. 60 yaş üzeri hastalarda 7 kat yükselen oran kadınlarda daha fazladır. Kadınların BPPV olma sıklığı 2 iken erkeklerinki 1 şeklinde tanımlanabilmektedir.
Kristal Oynaması Belirtileri
Kristal oynamasının semptomları arasında rahatsızlığa sahip olan bireyin çevresindekileri dönüyor gibi hissetmesi de yer almaktadır. Vertigoda ayrıca kusma, bulantı, anormal hareketler ve terleme gibi patolojik durumlar da görülebilmektedir. Kulak çınlaması adı ile de bilinen tinnitus ve işitme kayıpları vertigo hastalarının hayatlarını etkilemektedir. Bu hastalar ayrıca görme bozukluklarından bilinç kayıplarına, yürümede zorluktan göz koordinasyonunu sağlayamamaya kadar pek çok sorun ile baş etmek zorunda kalmaktadır.
Kristal Oynamasında Hangi Durumlarda Uzmana Başvurulmalıdır?
Uzmana başvurulacak durumlar aşağıda yer almaktadır. Kristal oynaması sonucu aşağıdaki belirtiler de gözlemleniyor ise hemen merkezimize geliniz:
- Konuşmada yaşanan güçlük
- Görüde çiftlik
- Baş ağrısı
- Bacaklarda ya da kollarda oluşan güçlük
- Dengede kayıp
- Bilinçte kayıp