Vertigo hakkında merak edilen bilgiler özellikle baş dönmesini sık sık yaşayan bireyler tarafından ilgi çekmektedir. Vertigo hakkında merak edilenler hakkında derlenen bu yazı merkezimizde tedavisi yapılan vertigo hakkında pek çok şey öğrenmenizi sağlayacaktır. Baş dönmesi olarak da bilinen bu rahatsızlık bazı egzersizlerin düzenli olarak yapılması ile hafifleyebilmektedir. Sizleri günlük hayatınızda zor duruma sokabilen bu rahatsızlık durmakta olan cisimlerin bile hareket eder gibi görünmesine neden olabilmektedir. Vertigo tedavilerinde en çok ilaçlardan yardım alınsa da cerrahi işlemler ve egzersizlerin de tedavideki yeri büyüktür. Vertigo hakkında daha detaylı bilgi edinmek ve tedavi sürecinde profesyonel bir destek almak için merkezimizden müsait olduğunuz tarih aralıklarında bir randevu oluşturabilirsiniz.
Vertigo Nedir?
Vertigo genel olarak bireylerin nesne ya da insanları sürekli dönüyor gibi hissetmesidir. Bu rahatsızlık bir hastalık olarak ortaya çıkmaktan daha ziyade hastalık sonucu ortaya çıkan semptomlar arasındadır. Denge organlarında ortaya çıkan rahatsızlıklar vertigo oluşumuna sebep olabilmektedir. Denge organlarından kasıt beyin ve iç kulaktır. Sinir yolaklarında oluşan vertigo genel olarak geçici bir durumdur. Bazı insanlarda uzun süren vertigo bazı insanlarda daha kısa süreli olmaktadır.
Vertigo Kaça Ayrılır?
Vertigonun ayrıldığı gruplar vücut merkezi ve çevresel sinir sistemlerine bağlıdır. Vertigonun grupları şu şekilde tanımlanabilmektedir:
- Çevresel vertigo: Vertigo rahatsızlığına sahip olan hastaların beşte dördü çevresel sinir sistemi kaynaklıdır. Diğer ismi periferik sinir sistemi olan bu vertigo genellikle iç kulakta bir sorun ortaya çıkması sonucunda belirmektedir. İç kulak organlarında herhangi bir faktörden kaynaklı olarak ortaya çıkan sorunlar baş dönmesine neden olabilmektedir. İç kulak, kişi pozisyonlarının sağlanması ve yer çekiminde önemli bir organdır. Bu nedenle yapının hasar alması durumunda bireylerin yer çekimini algılamakta zorluk yaşadığı ve baş dönmelerinin artışı görülmektedir.
- Merkezi vertigo: Diğer ismi santral vertigo da olan bu rahatsızlık denge merkezlerinin harabiyeti sonucu meydana gelmektedir. Beyin kökü be beyincik gibi hayati öneme sahip organların merkezi sinir sisteminde önemi büyüktür. Beyin kökünde ya da beyincikte meydana gelen rahatsızlıklar vertigo semptomu olarak baş gösterebilmektedir. Merkezi vertigonun oranı diğer vertigolara göre 1/5 şeklindedir.
Vertigonun Belirtileri Nelerdir?
Vertigonun belirtileri insanların bu semptoma sahip olup olmadıklarını anlamayı sağlamaktadır. Eğer bir kişi çevresindeki nesne ya da insanları durağan olmalarına rağmen hareket ediyormuş gibi algılıyor ise bu vertigonun belirtisi olabilmektedir. Ayrıca vertigolu bireylerde sürekli devam eden bir baş dönmesi de bulunmaktadır. Vertigolu bireyler bir sersemlik hissine ve denge problemine sahiptir. Baş ağrısı ya da kulak çınlaması gibi durumların devam etmesi durumunda vertigodan şüphelenilmektedir. Akut hareketler sonucunda bireylerde yol tutuyormuş gibi bir his oluşması da vertigo belirtileri arasındadır. Ayrıca kulakların tıkanması, kulaklarda dolgunluk hissi, mide bulantısı, gözlerin kontrol edilememesi ve bilinç dışı hareketleri sonucunda da vertigo düşünülmektedir.
Hangi Hastalıklar Sonucunda Vertigo Oluşabilir?
Sonucunda vertigo oluşabilecek hastalıklar aşağıda maddeler halinde ifade edilmiştir. Bu hastalıkların bazılarının temelinde çevresel sinir sistemi bulunmaktadır. Bazıları ise beyincik ve beyin kökü gibi merkezlerin yer aldığı merkezi sinir sistemi temelli ortaya çıkmaktadır:
- BPPV: Açılımı ile benign paraksimal pozisyonel vertigo olarak da bilinen hastalık sonucunda vertigo oluşabilmektedir. İç kulak temelli ortaya çıkan bu hastalıkta otolit organlar görevlidir. Sıvı kristallerinin ve kalsiyumun olması gereken yerden çıkması sonucu maddeler yarım daire kanallarına düşmektedir. Bu durum kanallarda hassasiyet ortaya çıkarmaktadır. Kristallerin yanlış yerde bulunması kulakların pozisyon sağlamadaki görevlerini etkileyerek ortaya baş dönmesi ve vertigo çıkarabilmektedir. Hastalık sırasında meydana gelen vertigo krizleri genellikle bir dakikadan az olacak şekilde kendini göstermektedir. Vertigo BPPV sırasında yalnız ilerlememekte mide bulantısı ile baş gösterebilmektedir.
- Kolesteatom: Vücutta belirli bölgelerde ortaya çıkan enfeksiyonlar ileriki safhada kolesteatom hastalığına yol açabilmektedir. Orta kulakta gelişen bu hastalık kanseröz özelliklere sahip olmayan yapıları içermektedir. Bene de benzeyen yapılar kulak zarının arkasına doğru büyümektedir. Bu yapılar kemiklerde hasar oluşturarak baş dönmesine yol açmaktadır.
- Meniere: Kulakta oluşan bu rahatsızlık sıvı birikiminden kaynaklı meydana gelmektedir. Hastalık sonucu baş dönmesi ve vertigo atakları oluşabilmektedir. Hastalık taşıyan bireyler hem işitme kaybı yaşamakta hem de çeşitli sorunlar ile baş etmek zorunda kalmaktadır. Genellikle 40 ile 60 yaş arasında oluşan hastalık otoimmün nedenlerden kaynaklı ortaya çıkmaktadır. Damarlarda oluşan daralma hareketleri menire tetikleyicisi olabilmektedir.
- Labirentit hastalığı: Kulakta meydana gelen bu hastalık denge ve işitme ile sorumlu tutulan sinirleri etkilemektedir. Sinirlerin içerisinde yer alan labirent adlı kısımlarda oluşan enfeksiyonlar labirentit hastalığını meydana getirmektedir. İltihaplanma sonucunda işitmede bozulmalar meydana gelir iken aynı zamanda baş hareketleri de kontrol edilememektedir. Bu rahatsızlık bireylerde vertigo semptomu da oluşturmaktadır. Vertigo genel olarak baş dönmesi, baş ağrısı ve kulak çınlamaları ile bir arada ilerlemektedir. Bu durum bireylerin kendi hayatlarında zorlanmalarına neden olmaktadır.
- Nörit: Vestibüler kısımda konumlanan sinirlerin iltihabı sonucu meydana gelmektedir. Labirentit ile benzerlik gösteren bu hastalık bulanık görme, mide bulantısı gibi semptomlar ile paralel ilerlemektedir. Bireylerin işitmelerini engellemeyen hastalık bireylerde denge bozuklukları ortaya çıkarmaktadır.
Hangi Rahatsızlıklar Sonucunda Vertigo Görülebilir?
Sonucunda vertigo oluşabilecek rahatsızlıklar arasında kafa travmaları, migren, MS ve buna benzer rahatsızlıklar yer almaktadır. Vertigo ile paralel ilerleyen rahatsızlıklar şu şekildedir:
- Sifiliz
- Ataksi
- Nörinom
- Kulak kemiklerindeki genişleme
- İnme
- Zona hastalığı
- Kulakta sıvı birikimi
Vertigo Teşhisi Nasıl Konur?
Vertigoda teşhis için kullanılan bazı tahliller, MR ve USG cihazları bulunmaktadır. Baş dönmesi, cisimlerin hareket ediyor gibi algılanması gibi sorunlar ile merkezimize gelen hastalarımız uzmanlarımız ile görüşme sağlayabilmektedir. Uzmanlarımız hastaları eksiksiz değerlendirebilmek için geçmişteki hasta kayıtlarını almaktadır. Baş dönmesi şikâyeti ile gelen hastalarda vertigo teşhisi konabilmesi için şu belirtilerden bazılarını da taşıyor olması gerekmektedir:
- Başın sallanma testi
- Nistagmus
- VNG: Son yıllarda yaygınlık kazanan VNG testi genel olarak bilgisayardan yardım alınarak yapılmaktadır. Test sırasında bazı durumlarda gözlükler de kullanılabilmektedir. Görme refleksleri ve göz hareketleri VNG testi sırasında incelenerek hastanın durumu değerlendirilmektedir.
- Kalorik test: VNG cihazının yardımı ile göz hareketlerini incelenmesi kalorik test sayesindedir.
- Odyometri testi: Kulakta ortaya çıkan duyusal kayıplar bu test ile belirlenmektedir. Kaybın derecesi için frekans aralıkları araştırılmaktadır. Konu ile ilgili hastaya bilgi verilmektedir.
- Dinamik postürografi: Bilgisayara bağlı cihazla yapılan işlemler bireylerin denge durumlarını ölçmektedir. Denge durumlarının her birey için ayrı değerlendirilmesi bu test cihazı ile mümkündür. Kantitatif özellik taşıyan dinamik postügrafi sırasında bireylerin dik durması gerekmektedir. Cihazda bir platform ve bir kabin bulunmaktadır. Hasta, bu kabin sayesinde bir salınım gerçekleştirmektedir.
Vertigo Tedavisi Nasıl Yapılır?
Baş dönmesinde tedavi için baş dönmesinin nedeninin bulunması gerekmektedir. Vertigo oluşumunun nedeninin enfeksiyon olması durumunda tedavi olarak antibiyotiklere başvurulmaktadır. Eğer baş dönmesi zona hastalığından kaynaklı ise çözümde antiviral ilaçlardan yardım alınmaktadır. Baş dönmesinin yanında yol tutması ve bulantı gibi sorunlar da ortaya çıkmış ise antihistamik ilaçlar kullanılarak tedavi sağlanmaktadır.
Vertigo tedavisinde antibiyotik, antiviral, antihistamik gibi ilaçların işe yaramaması gibi bir durumda cerrahi yöntemlere başvurulabilmektedir. Cerrahi yöntemler özellikle beningn vertigo için kullanılmaktadır. Cerrahi hastalıkların yanı sıra vertigoya özgü egzersizler de sorunlara çözüm oluşturabilmektedir.
Vertigoda denge kaybı oluşumu yaralanmalara neden olabilmektedir. Bu nedenle hastalıkların tanısı erken bulunmalı ve tedavisinde gecikilmemelidir. Vertigo için belirti göstermeniz durumunda hemen merkezimize gelerek erken tanı alabilirsiniz. Vertigonun hangi hastalıktan kaynaklandığını bulmak, bu nedeni ortadan kaldırmak ve yaşam kalitenizi artırmak için merkezimizden randevu oluşturabilirsiniz.
Gebelikte Vertigo Oluşumu Nedir?
Hamilelikte baş dönmesi vertigo semptomları arasındadır. Gebe bireylerde sık rastlanan vertigo, geçici endokrin değişimlerden kaynaklanmaktadır. Gebelik, kadınların fizyolojik ve biyolojik değişimlerinin yaşandığı kısa bir dönemdir. Bu dönemde vücutta sıvı dengesi değişmekte ve homeostazis bozulmaktadır. İç kulak da değişim gösteren organlar arasındadır. İç kulak sorunlarına bağlı ortaya çıkan vertigo gebelikte genel olarak yalnız başına ilerlememektedir. Vertigonun yanı sıra mide bulantısı, kulak dolgunluğu, denge problemi ve işitme kayıpları da ortaya çıkmaktadır. Mide bulantısının en yoğun olduğu ay birinci trimestrdır. İkinci ve üçüncü trimertrda ise denge problemleri daha sık görülmektedir.
Gebelerin gebelik dönemlerinin bitmesi endokrin değişimlerinin düzene girmesini sağlamaktadır. Bu durum vücudun sıvı dengesini düzeltmektedir. Gebelerin bulantı ve kusmalarını çözüme kavuşturmak amacı ile piyasada sınırsız ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçların kullanımı öncesinde uzmanlarımıza danışmanız hem sizin hem de bebeğinizin sağlığını olumlu şekilde etkileyecektir.
Vertigo Tedavisi İçin Yapılan Göz Egzersizleri Nelerdir?
Vertigoyu tedavi etmek için yapılan egzersizler arasında göz egzersizleri de bulunmaktadır. Göz egzersizlerinin doğru talimatlar ile yapılması vertigo tedavisinde etkilidir. Göz egzersizleri için talimatlar şu şekildedir:
- Hastalar sırtları dik olarak bir sandalyeye ya da kanepeye oturmalıdır.
- Ardından gözlerin sabit bir alana bakılı tutulması gerekmektedir.
- Uygulamanın ana amacı göz kaslarını hareket ettirmektir. Göz kasları hareketi sırasında baş sabit kalmalı, oynatılmamalıdır.
- Gözler ilk olarak sağ çapraza ardından da sol çapraza bakmalıdır. Bu işlem 10 kez peş peşe yapılmalıdır.
- Yukardaki işlem tamamlandıktan sonra gözler önce sol çapraza ve ardından da sağ çapraza bakmalıdır. Bu işlem de 10 kez tekrarlanmalıdır.
- Yukardaki talimatların sonrasında gözlerin önce sağ sonra sol 10 tekrar, önce sol sonra sağ 10 tekrar yapılması sağlanmalıdır.
- Göz egzersizleri sonrasında bacak egzersizlerine geçilebilmektedir.
Vertigo Tedavisinde Kol ve Bacak Egzersizleri Nedir?
Bacak ve kol egzersizleri insanların ağır yaşadıkları vertigo semptomlarını hafifletmek amacı ile yapılabilmektedir. Vertigo hakkında merak edilenler arasında yer alan kol ve bacak egzersizleri baş dönmesinin hafifletilmesinde etkilidir. Egzersizler ile ilgili detaylar şu şekilde açıklanabilmektedir:
- Bireyler aynı göz egzersizlerinde olduğu gibi dik olacak şekilde bir yere oturmalıdır.
- Ardından baş bir yere sabitlenmelidir.
- El bir cismi tutar şekilde durmalıdır. Bu cisim herhangi bir şey olabilir. Cismin seçiminde hastaların yaşı, boyu ve cinsiyeti baz alınmaktadır.
- Uygulama sırasında ayakların kapalı olması gerekmektedir. Kollar öne doğru uzatılarak beklenmeli ve ayaklar bu esnada açık tutulmalıdır.
- Uygulama 20 tekrar ile yapılmalıdır. Bu şekilde baş dönmesine fayda sağlayacaktır.
- Baş ile herhangi bir harekette bulunulmaması egzersizlerin daha verimli geçmesini sağlayacaktır.
Tedavide Omuz ve Bel ile Yapılan Egzersizler Hangileridir?
Bel ve omuz manevraları şu şekilde ifade edilebilmektedir:
- Diğer egzersizlerde olduğu gibi yapılması gereken ilk şey başın sabit bir pozisyonda tutulmasını sağlamaktır.
- Ardından bireyler yaşlarına, kilolarına, boylarına ve yaptıkları sporlara uygun olan bir ağırlığı ellerinde taşımalıdır.
- Ayakların açık, kolların ise omuz hizasında tutulması sağlanarak dizler hafif bükülmelidir.
- Kollar bu esnada ağırlık ile yana indirilmelidir. İşlem sırasında baş dönüyor ise dikkatli yapılmalıdır.
- Nefes sakin alınmalı ve yavaşça verilmelidir.
- Omuz ya da göz egzersizlerin baş kontrolünü iyi yapamayan bireylerin mola vermesi daha iyi olacaktır. Molalar her 10 sette bir verilebilmektedir.
- Bel ve omuz egzersizleri sırasında uzmanlarımız ile danışarak egzersizleri yapmanız sizin için daha faydalı olacaktır. Diğer egzersizlerde de bu durum geçerlidir.
Tedavi Sırasında Basen Egzersizleri
Basen egzersizlerinin baş dönmesine faydası kadar kusma ve bulantıya da faydası bulunmaktadır. Basen egzersizleri sırasında aşağıdaki talimatların uygulanması yerinde olacaktır:
- Baş bir noktada sabitlenerek tutulmalıdır.
- Egzersize başlamadan önce ayakta ve dik bir pozisyon alınmalıdır.
- Bacakların yanlara doğru kaldırılması ve yavaşça indirilmesi egzersizler arasındadır. Uygulama esnasında başın pozisyonu korunamıyor ise yana doğru hafif eğilebilmektedir.
- Yukarda yer alan uygulamalar hem sağ bacak için hem de sol bacak için ayrı ayrı yapılmalıdır. Her bir bacak için 50 tekrar yapılabilmektedir.
Manevralar Sayesinde Baş Dönmesi Azaltılabilir Mi?
Egzersizler ile baş dönmesini azaltmak ve denge durumunu kontrol almak mümkündür. Vertigonun ana nedenlerinden biri olan iç kulak cisimciğinin hareketi sonucu ortaya çıkan semptomlar egzersizler ile hafifletilebilmektedir. Yukarda yer alan egzersiz türlerinin yapılması dönme hissini hafifletmekte etkilidir. Gerek göz egzersizlerinde gerekse de bacak egzersizlerinde her bir manevra arasında otuzar saniyelik beklemeler yerinde olacaktır. Beklemelerin asıl amacı homeostazisi sağlamak, dengeyi korumak ve rehabiliteyi sağlamaktır.
Denge Egzersizler ile Kurulabilir Mi?
Egzersizler sayesinde denge sağlamak pek çok insanın memnun kaldığı bir çözüm yöntemidir. Düzensiz ve hareketli temas yüzeylerinde de yapılabilen egzersizler vücudun dengesini korumakta önemli bir yere sahiptir. Dengeyi korumak için yapılabilecek egzersizler arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:
- Yana doğru adım
- Geriye yürüme
- Gözler açık yerinde sayma
- Gözleri kapatarak yerinde sayma
- Minderde yürüme
Yukarda yer alan hareketlerin düzenli olarak yapılması vücudun dengesini sağlayabilmektedir. Ayrıca vertigo ile paralel oluşan sorunların çözümü için de egzersizler uygulanabilmektedir.
Çift Taraflı Rahatsızlık Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Çift taraflı rahatsızlıkta yapılması gerekenler arasında kademeli yürüme programı da bulunmaktadır. Bu programda vertigolu bireylerin yürümesini kolaylaştırmak amacı ile bazı uygulamalar yapılmaktadır.
Her iki kulağı da etkileyen çift taraflı rahatsızlığa sahip bireylerde yürürken düşme gibi sorunlar görülebilmektedir. Bu sorunun tedavisi için iki dakika ile beş dakika arasında süren egzersizlere başvurulmaktadır. Sürenin artırılmaması önemlidir. Haftalık yapılan egzersizler yarım saati aşmamalıdır. Yarım saat, çift taraflı rahatsızlık taşıyan bireylerin iyileşmesinde yeterli bir süredir.
Kademeli programın yanı sıra elektrostimülasyon metodu da çift taraflı rahatsızlık üzerinde etkilidir. Omurga sistemi ve denge arasında bağlantı kurulması ve methot sayesinde oluşturulabilmektedir. Metotta bazı frekanslardan ve elektrotlardan yardım alınmaktadır. Boyun bölgesinde oluşan hasarların onarımında da aynı yöntemden yararlanılmaktadır.
Kadınlarda Vertigo Nedir?
Vertigonun kadınlarda görülmesi iç kulak kristallerinin kayması sonucu ortaya çıkmaktadır. BPPV olarak da bilinen kadınlarda vertigo, migren ile paralel ilerleyebilmektedir. Servikojenik vertigo denen boyundan kaynaklı vertigo kadınlarda erkeklerden daha sık görülebilmektedir. Bu rahatsızlığa bağlı olarak dengesizlik ve baş dönmesi gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Kadınlarda vertigo kansızlık, panik atak ve durum duygu bozuklukları ile paralel ilerlemektedir.
Kahve İçmek Baş Dönmesini Artırır Mı?
Kahvenin vertigoyu artırması şeklinde duyumlar var olsa da konu ile ilgili yapılmış bir araştırma bulunmamaktadır. Vertigo hakkında merak edilenler arasında yer edinen kahve içmenin baş dönmesini artırıp artırmayacağı konusu net bilgilere sahip değildir.