Vertigo sırasında ortaya çıkan belirtiler arasında en sık görülen belirti kişinin çevresindeki nesneleri dönüyormuş gibi algılamasıdır. Vertigo rahatsızlığına sahip olan bireyler çevresindeki insanları hareket ediyormuş gibi görmektedir. Vertigo yaşayan bireyler ayrıca şu belirtileri de göstermektedir:
- Sersemlik hissi
- Denge problemi
- Baş ağrısı
- Tinnitus nedeni ile ortaya çıkan kulak çınlaması
- Hareket etme sonucunda yol tutma hissi
- Mide bulantısı
- Kulaklarda dolgunluk
- Gözlerin kontrol edilememesinden kaynaklı olarak sağa ya da sola kayması
- Nystagmus
- Kulakların tıkanması
Vertigo Nedir?
Vertigonun tanımı “Bir kişinin etrafındaki her şeyi dönüyormuş gibi hissettiği baş dönmesidir” şeklinde yapılabilmektedir. Vertigo bir hastalık olmaktan ziyade farklı hastalıkların belirtisi niteliği taşımaktadır. Beyinde ve iç kulakta yer alan rahatsızlıklar sonucu vertigo oluşabileceği gibi sinir yolağındaki rahatsızlıklar da vertigo oluşturabilmektedir. Vertigo, bazı insanlarda geçici bir durum olarak ortaya çıkar iken bazı insanlarda uzun süreli olabilmektedir.
Vertigo Kaç Gruba Ayrılmaktadır?
Vertigonun çeşitleri çevresel sinir sistemini ve merkezi sinir sistemini etkilemesi ile iki temel gruba ayrılmaktadır:
- Periferik/ Çevresel Vertigo: Bu grup dünya geneli vertigo rahatsızlıklarının %80’ini meydana getirmektedir. Çevresel vertigonun oluşum nedeni genel olarak iç kulak problemlerine dayanmaktadır. İç kulağın önemli bir parçası haline gelen salyangoz yer çekiminin algılanmasında görevlidir. Bu yapı ayrıca beyne kişinin pozisyonlarını göndermektedir. Beyin ile salyangoz arasında kurulan bağlantı sayesinde denge kurulabilmektedir. Bu iki yapı arasında oluşacak sorunların vertigo oluşumuna neden olduğu bilinmektedir.
- Santral/ Merkezi Vertigo: Beyincik ya da beyin kökü adları ile bilinen yapı merkezi sinir sistemi için önemli bir parçadır. Bu yapıda meydana gelen rahatsızlıklar ortaya vertigo çıkarmaktadır. Vertigo vakalarının beşte birinde merkezi vertigo görülmektedir.
Vertigo Oluşturabilecek Hastalıklar
Vertigonun nedenleri bazı durumlarda merkezi sinir sisteminden kaynaklanır iken bazı durumlarda ise çevresel sinir sisteminden kaynaklanmaktadır. Vertigoya neden olabilecek hastalıklar şu şekilde ifade edilebilmektedir:
- Labirentit: Kulak içerisinde hem denge hem de işitmeden sorumlu olan bir sinir bulunmaktadır. Bu sinirin içerisinde bulunduğu yapı labirent adı ile bilinmektedir. Labirentit, yapıların enfeksiyon sonucunda iltihaplanmasından kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. Oluşan bu iltihaplanma sinirsel iletimi olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu etkilenme sonucu baş hareketlerinde ve işitmede bazı bozukluklar oluşmaktadır. Dolayısı ile labirentit rahatsızlığına sahip olan bireylerde vertigo oluşmaktadır. Vertigo sonucu baş ağrısı ve kulak çınlaması ortaya çıkmakta ve kişiler sosyal hayatlarında zorluklar yaşamaktadır.
- Vestibüler Nörit: Vestibüler sinirlerin iltihaplanması sonucu oluşur. Labirentite benzeyen bu rahatsızlık kişilerin işitmesini engellememesi ile labirentitten farklılaşmaktadır. Vestibüler nörit hastalıklarında bulanık görme, mide bulantısı, denge bozuklukları ve düşme gibi durumlar ortaya çıkmaktadır.
- Meniere: İç kulakta sıvı birikimine neden olan bu hastalık bazı vertigo ataklarına neden olmaktadır. Bu hastalığı bünyesinde barındıran kişilerde işitme kaybına ek olarak vertigo da oluşmaktadır. Bu hastalık en çok 40 yaş ile 60 yaş arasında görülmektedir. Hastalığın gelişme nedeni henüz belli değildir. Ancak otoimmün olarak oluştuğu düşünülmektedir. Kan damarlarındaki daralmalar ve enfeksiyonlar da yatkınlığı artırabilmektedir.
- Kolesteatom: Enfeksiyonlara bağlı şekilde ortaya çıkan bu hastalık orta kulakta gelişmektedir. Kanseröz olmayan ve bene benzeyen yapılar bu hastalık ile oluşmaktadır. Kulak zarının arkasına doğru büyüyen yapılar kemiklerde hasar oluşturarak vertigoya yol açabilmektedir.
- BPPV: Benign Paraksismal Pozisyonel Vertigo adı ile bilinen bu hastalık iç kulakta meydana gelmektedir. Otolit organların kalsiyum ve sıvı kristalleri olması gereken yerden çıkarak yarım daire kanallarına düşmektedir. Bu nedenle kanallarda belirgin bir hassasiyet meydana gelmektedir. Kristallerin yanlış yerleştirilmesi kulakların hareketini ve pozisyonunu etkilemektedir. Bu durumda ortaya vertigo ve baş dönmesi çıkmaktadır. Bu hastalıkta genel olarak bir dakikadan daha az süren vertigo krizleri yaşanmaktadır. Vertigo ile birlikte mide bulantısı semptomları da ortaya çıkabilmektedir.
Vertigo Oluşturabilecek Rahatsızlıklar
Vertigo oluşumu bazı rahatsızlıklardan kaynaklanmaktadır. Vertigo oluşumunu tetikleyen rahatsızlıklar aşağıdadır:
- Kafa travması
- Migren
- Sifiliz
- Kulak Cerrahi
- Ataksi
- İç kulak kemiklerinin büyümesi
- İç kulak ve orta kulak arasındaki zarın yırtılması
- Orta kulağa sıvı akması
- Akustik nörünüm
- MS
- İnme
- Zona
- Beyincik ve beyin kökü rahatsızlıkları
Vertigo Teşhisi
Vertigonun teşhisi için merkezimize gelerek uzmanlarımız ile bir görüşme sağlayabilirsiniz. Uzmanlarımız hastalarda bu konu hakkında detaylı veri elde edebilmek için anamnez almaktadır. Bu sayede hastada baş dönmesine neden olan hastalığa ulaşılmaya çalışılmaktadır. Baş dönmesine neden olan hastalığın teşhisi için muayene, tahlil, USG ve MR yöntemlerine başvurulmaktadır. Baş dönmesi şikâyeti ile merkezimize gelen bireylerde yapılan işlemler şu şekilde ifade edilebilmektedir:
- Nistagmus yöntemi ile göz hareketlerini incelemek
- Baş sallama testi
- Dinamik postürografi: Bilgisayarlı bir cihaz ile yapılan incelemeler sonucu dengenin test edilmesi bu yöntemle mümkündür. Farklı durumlardaki dengelerin ayrı ayrı değerlendirilmesini sağlayan yöntem, kantitatif bir özellik taşımaktadır. Cihazda hastanın dik durmasını sağlayan bir platform bulunmaktadır. Ayrıca platform çevresinde bir de kabin yer almaktadır. Hasta bu platform ile bir salınım gerçekleştirmektedir.
- Odyometri testi: Kulakta yer alan işitme kaybı bu test ile anlaşılmaktadır. Kaybın derecesi farklı frekans aralıklarında gözlemlenmekte ve hastaya bilgi verilmektedir.
- VNG testi: Özellikle günümüzde yaygınlaşmaya başlayan bu test sırasında bir bilgisayardan ve gözlükten yardım alınmaktadır. Göz hareketleri ve görme refleksleri bu test sırasında değerlendirilmektedir.
- Kalorik test: VNG cihazı ile birlikte göz hareketlerinin değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Vertigo ile Oluşacak Semptomlar
Vertigonun semptomları gebe kadınlarda oldukça sık ortaya çıkmaktadır. Gebelikte oluşan endokrin değişimler kadının homeostazisini ve sıvı dengesini etkilemektedir. İç kulak da bu değişimlerden etkilenen organların başında gelmektedir. Bu durumda ortaya vertigo çıkmaktadır. Vertigo gebelerde çoğu zaman yalnız başına gelişmemekte mide bulantısı, denge sorunu, kulak dolgunluğu ve işitme kayıpları gibi sorunlar ile ilerlemektedir. Gebelerde bulantı şikayetleri gebeliğin başlarında yoğun iken sonlarında yoğunluğunu kaybetmektedir. Denge problemleri ise daha çok ikinci trimestrda ortaya çıkmaktadır. Kişilerin endokrin değişimleri düzene girdikçe ve sıvı dengesi sağlandıkça vertigo semptomunun azaldığı görülmektedir.
Gebelerin bulantısını, denge kayıplarını ve vertigo semptomları hafifletmek amacı ile bazı ilaçlar piyasaya sürülmüştür. Hamilelerin bu ilaçlara başvurmadan önce uzmanlarımızdan konu hakkında danışmanlık alması önerilmektedir.
Vertigo Tedavisi
Vertigo sırasında kriz oluşumu bazı durumlarda kendiliğinden geçmektedir. Bazı durumlarda ise sürekliliğini korumaktadır. Bu gibi durumlarda vertigonun tedavi edilebilmesi için sebebin bulunması gerekmektedir. Enfeksiyon ile bir arada gelişebilen vertigo krizlerinin tedavisinde antibiyotik kullanılabilmektedir. Zona hastalığına bağlı gelişen vertigoda ise çözüm olarak antiviral ilaçlara başvurulmaktadır. Vertigo krizlerinin bulantı, yol tutması ve kusma ile görülmesi durumunda daha çok antiemetik ve antihistaminik ilaçlara başvurulmaktadır.
Vertigonun tedavisinde yukarda yer alan seçeneklerin işe yaramaması durumunda cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır. Özellikle BPPV ve Akustik Nörinom sonucu vertigo gelişti ise cerrahi müdahalelere başvurulmaktadır.
Vertigo hastalarında baş gösteren denge kaybı ve baş dönmesi gibi durumlar yaralanmalara neden olabilmektedir. Bu nedenle hastaların tanı almak için gecikmeden merkezimize başvurması gerekmektedir. Vertigo rahatsızlığınızın asıl nedeninin bulunması ve bu nedenin ortadan kaldırılarak yaşam kalitenizin artması için bizlere iletişim bilgilerimizden ulaşabilirsiniz.