Vertigo ilaç tedavisi veya cerrahi uygulamalarla geçer. Vertigo tedavisi yapılırken buna neden olan etkenlere bağlı olarak bir tedavi programı uygulanır. Aynı zamanda vertigo hiçbir tedavi uygulanmadan da kendiliğinden geçebilir.
Oluşum nedeni orta kulak enfeksiyonları ise antibiyotik tedavisi ile bu enfeksiyonlar geçirilir. Ancak geçmeyen enfeksiyonlar saptandığında cerrahi uygulamalar gerekebilir. Bu gibi durumlarda daha dikkatli olunmalıdır.
Bazı vertigo çeşitlerinin tedavisinde ise beslenme ve diyetin düzene konması gerekir. Özellikle meniere türü vertigoda tuz ve kafein içermeyen bir diyet hastalığın geçmesinde etkilidir. Vertigo herhangi bir çarpma veya kafa travmasına bağlı olarak geliştiyse kendiliğinden de geçmesi beklenebilir. Ancak bunun da doktor kontrolünde olması gerekir.
Vertigo Nedir?
Vertigo Latince vertere yani dönme anlamına gelen baş dönmesi ile karakterize bir hastalıktır. Vertigo da hasta kendisinin veya çevresinin döndüğünü hisseder. Vertigo bir hastalık olarak tanımlanmaz daha çok baş dönmesi ve kulak çınlaması gibi bir belirti olarak adlandırılır.
Vertigonun altında yatan birçok sebep olabilir. İç kulak, dış kulak ve orta kulak iltihabı vertigonun en belirgin nedenleridir. Merkezi sinir sisteminde oluşan bir aksama da vertigo oluşturabilir. Kalp ve damarlarda sorun olması da vertigo semptomuna neden olabilir. Metabolizmanın durumu da vertigo üzerinde etkilidir.
Vertigo Görülme Sıklığı Nedir?
Vertigo toplumda sıklıkla karşılaşılan bir sorundur. Özellikle son yıllarda bu daha da çoğalmıştır. Her 100 kişiden 5 veya 10’nunda vertigo görülür. Semptomları itibariyle günlük yaşamdaki aktivitelerin yapılmasını engelleyen bu sorun için tıbbi tedavi gerekebilir. Bu nedenle hastanelerde çok sık vertigo hastaları görülebilir.
Hastanelerde sıklıkla rastlanan bu sorunun oluşma nedeninin anlaşılması için multidisipliner bir yaklaşım ile çalışmalar yapılmalıdır. Geniş ve kapsamlı tetkikler yapılarak vertigoya neden olan patolojiler ortaya çıkarılmalıdır.
Vertigo Nedenleri Nelerdir?
Vertigo denge problemlerinden ortaya çıkar. Vücudun denge mekanizmalarından herhangi birindeki bir aksama vertigo oluşmasına neden olabilir. Vücudun denge mekanizmalarının başında gelen kulaktaki herhangi bir sorun vertigo oluşmasına neden olabilir.
Özellikle kulak iltihabı bunun en önemli nedeni olarak bilinir. Buna en çok iç kulak enfeksiyonları neden olur. Pozisyonel vertigo iç kulak kristallerinin yerlerinden oynamaları ile oluşur.
Denge sinirinin iltihabı sonucu iç kulak sıvı basıncı artar ve meniere hastalığı oluşur. Meydana gelen meniere hastalığının en büyük nedeni Vertigodur.
Merkezi sinir sistemi ile alakalı olan vertigolarda en önemli etken migrendir. Beyinde beyin damarlarında ve denge organlarında oluşabilecek rahatsızlıkların ilk görülen semptomu vertigodur.
Beyin, beyincik ve beyin sapını tutan damarların tıkanmalarında da görülen ilk rahatsızlık vertigo olarak karşımıza çıkar. Merkezi sinir sistemini etkileyen vertigolarda genellikle şu belirtiler görülür:
- Vücutta uyuşma
- Karıncalanma
- Kısmi felç
- Şiddetli baş ağrısı gibi belirtiler görülür.
Şeker hastalığı, boyun tutulması, kalp kapakçık ve ritminin bozulması, kan basıncının düzensizlikleri, anksiyete, stres ve psikolojik rahatsızlıklar da vertigoyu tetikler. Vertigonun oluşmaması için güçlü bir mental sağlığa sahip olmak gerekir. Aynı zamanda çarpmalarda ve kazalarda da vertogo oluşabileceği göz önünde bulundurularak dikkatli olunmalıdır.
Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?
Vertigo tedavisinde vertigoya neden olan etkenlerin bulunması tedavinin başarılı bir seyirde ilerlemesini büyük oranda etkiler. Vertigo’ya neden olan etkenler saptandığında buna uygun tedaviler uygulanır. Tedaviler bazı durumlarda ilaçla veya cerrahi müdahalelerle olsa da bazı durumlarda ise psikiyatri seansları ile geçirilir. Kişinin kötü ruh hali ve stres kaynaklı yakalandığı vertigoda mental sağlığının yerini getirilmesi için psikolog tedavisine başlanır.
Toplumda sıklıkla rastlanan bir hastalık olsa da tedavisi düşünüldüğü kadar zor değildir. Bazı durumlarda hiçbir tedavi uygulamadan kişi sadece dinlenerek de vertigodan kurtulabilir. Çeşitli egzersiz, hareket ve ilaçlarla vertigo’nun tamamı ile iyileşmesi sağlanabilir.
Çarpma travma veya kaza sonrası gelişen vertigolarda hastanın iyileşmesi beklenir. Çarpma veya kaza anında hastada oluşan ortopedik sıkıntılarla beraber psikolojik sorunlar da geçtiğinde vertigo da tamamı ile iyileşmiş olur.
Vertigo tedavisi yapılmadan önce hastanın hikayesi iyice dinlenmelidir. Daha sonra gerekli görüldüğünde çeşitli testler ve tetkikler ile doğru bir tanı konmaya çalışılır. Vertigo’ya yol açan nörolojik bir hastalık varsa öncelikle bu hastalığın geçirilmesi sağlanır ve bu şekilde vertigonun iyileşmesi beklenir.
Vertigonun oluşmasına neden olan ve iyileşmesini engelleyen kulak enfeksiyonları mevcut ise öncelikle bu sorunlar giderilmelidir.
İç kulak hastalıklarında doktor öncelikle tedaviye antibiyotikler ile başlar. Antibiyotik tedavisi sonuç verdiğinde ve ortada enfeksiyon kalmadığında vertigoda kendi kendine geçmiş olur.
Ancak antibiyotik tedavisi sonuç vermediğinde ve enfeksiyon hala duruyorsa başka ilaçlarda kullanılabilir.
Vertigoya neden olan tümör tarzı kitleler varsa doktorun uygun gördüğü şekilde cerrahi müdahaleler gerekebilir. Ameliyatla kitle alındığında vertigonun da geçmesi beklenir.
Meniere hastalığının sebep olduğu vertigolardan en önemli tedavi meniereye sebep olan etkenlerin devreden çıkarılmasıdır. Meniere hastalığına neden olan tuz ve kafein vertigoyu da tetikler. Bu bakımdan tedaviler kafein ve tuzdan arındırılmış bir diyet ile yapılır. Tuzsuz ve kafeinsiz diyette vertigonun geçmesine büyük fayda sağlar.
Epley manevrası da vertigo tedavisinde etkili bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi başı hareket ettirilerek yapılır. Bu hareketler ile kulak içindeki kristallerin yerlerine geçmesi sağlanır. Kristaller yerlerine geçtiğinde kulaktaki denge oluşmuş ve vertigoda geçmiş olur. BPPV hastalığının neden olduğu vertigoda epley manevrası tedavisi ile başarılı sonuçlar alınır.
Vertigosu Olanların Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?
Vertigosu olan kişiler kendi başlarına yapacakları düzenlemelerle de tedaviye yardımcı olabilir. Bu düzenlemelerin başında uyku düzeninin sağlanması gelir. Düzensiz ve vücuda yetmeyen bir uyku düzeni vertigoyu tetikler.
Bu bakımdan sessiz bir ortamda vücuda yetecek kadar günlük uyku uyunması gerekir. Kişinin vertigoyu daha rahat atlatması için stressiz bir ortamda yaşaması gerekir. Bu bakımdan hastayı strese iten nedenler ortadan kaldırılmalıdır.
Kişi uyumadan önce uzun bir süre bir şey yememelidir. Uykudan önce içilen çay kahve veya ağır yiyecekler hem uykuyu kaçıracak hem de uyku halinde uyku kalitesini düşürecektir.
Sağlıklı bir beslenme düzeni de vertigonun geçmesinde büyük öneme sahiptir. Sağlıksız hazır gıdaların tüketimi en aza indirilmelidir. Paket yiyecekler ve yağ bakımından ağır olan cips tarzı ürünler tüketilmemelidir. Bunun yerine lif oranı yüksek kaliteli protein, vitamin ve mineral bakımından zengin ürünler tüketilmelidir.
İçecek olarak da evde sıkılmış meyve suları ve doğal sütler içilmelidir. Aynı zamanda bitki çayları içilerek de vücudun dinginleşmesi sağlanmalıdır.
Uyku kalitesini arttıran papatya çayı ve ıhlamur tarzı içecekler yüksek seviyede olmadan içilebilir. Huzuru ve sessizliği sağlama anlamında uyunacak ortamda lavanta gibi kokular sıkılabilir.
Vertigo hastaları yatarken başlarının dik olmasına dikkat etmelidir. Başı eğmek başın ağrımasına ve dönmesine neden olabileceği için uyurken düz pozisyonda yatmak gerekir. Sırt üstü yatılan bu pozisyonda uykunun daha rahat geçmesi sağlanır.
Teknolojik Aletlerin Vertigo Üzerinde Etkisi Nedir?
Cep telefonu gibi radyasyon yayan teknolojik aletler vertigonun ilerlemesine neden olur. Baş dönmesi ile karakterize olan vertigo semptomu aşırı telefon kullanımında daha büyük sorunlar çıkarır. Vertigo tedavisi yapılırken teknolojik ürünlerden uzak durulmalıdır.