Vertigo hastalığının tanımı insanların baş dönmeleri sonucu sersemlik yaşaması ve denge kayıplarına uğramasıdır. Vertigo hastalığı hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilmektedir. İnsanların hareket etmesi, eğilmesi, kalkması, sallanması gibi durumlarda daha sık görülebilen bu rahatsızlık düşme riskini de artırmaktadır. Yürüme ya da koşma durumlarında da oluşabilen vertigo, insanların dikkatli olmasını gerektirmektedir.
Vertigo genel olarak kısa süreli ve geçici olsa da uzun süreli vertigolar da bulunmaktadır. Baş dönmeleri birkaç dakika sürebileceği gibi birkaç saat de alabilmektedir. Baş dönmesinin gelişimi kesin ataklar sonucunda olmaktadır. Bireyler hızlı bir şekilde kendi eksenlerinde döndüklerinde, yüzdüklerinde ya da herhangi bir araca bindiklerinde vertigo meydana gelebilmektedir. Bazı baş dönmeleri ise hareketten bağımsız şekilde ortaya çıkabilmektedir. İnsanlarda sık sık ortaya çıkan vertigo bazı hastalıklarda semptom olarak da kullanılabilmektedir. Semptom olarak kullanılan vertigo hakkında bazı veriler aşağıda yer almaktadır.
Vertigo Hastalığı Belirtileri
Vertigo sırasında ortaya çıkan belirtilerin başında bireylerin kendisini ve nesneleri durmaksızın dönüyormuş gibi algılaması yer almaktadır. Baş dönmesi yaşayan insanlar çevresindeki diğer insanları sürekli hareket ediyormuş gibi algılamaktadır. Vertigolu insanlarda bu bilgilere ek olarak şu belirtiler de gözlenmektedir:
- Denge sorunları,
- Kulaklarda tıkanıklık yaşanması,
- Nystagmus,
- Kulaklarda dolgunluk oluşumu,
- Gözlerin kontrol edilememesi,
- Gözlerin sağ ya da sol tarafa doğru kayması,
- Sersemleme hissi,
- Kısa süreli ya da uzun süreli devam edebilen baş ağrıları,
- Hızlı hareket etme sonucunda herkesin bulanık algılanması,
- Yol tutuyormuş gibi bir his,
- Midenin bulanması.
Çevresel ve Santral Vertigo
Baş dönmesinin çeşitleri dönmenin nedenine bağlı olarak iki farklı grupta incelenmektedir. Bu gruplar çevresel ve santral olmak üzere iki tanedir. Aşağıda çevresel vertigo ve santral vertigo açıklamaları yer almaktadır:
- Çevresel vertigo: Periferik vertigo olarak da adlandırılabilen bu grup vertigo rahatsızlıklarının büyük bir kısmını taşımaktadır. Periferik vertigolu bir bireyde bu hastalığın ortaya çıkma nedeni genel iç kulak problemleridir. İç kulakta yer çekimini algılayacak bazı önemli yapılar yer almaktadır. Bu yapılarda meydana gelen herhangi bir sorun ortaya denge rahatsızlıkları çıkarabilmektedir. Ayrıca beyne giden pozisyonlarda da sorun yaşanabilmektedir.
- Santral vertigo: Merkezi vertigo olarak da adlandırılabilen bu gruptaki hastalar beyincik ya da beyin kökünde herhangi bir sorun ile karşılaşabilmektedir. Vertigolu hastaların %20’lik bir kısmı santral vertigoludur. Merkezi sinir sistemini ilgilendiren rahatsızlıklar akla santral vertigoyu getirmektedir.
Vertigo Oluşturabilecek Hastalıklar
Baş dönmesi oluşturabilecek rahatsızlıklar hem çevresel sinir sisteminden hem de merkezi sinir sisteminden kaynaklanıyor olabilmektedir. Vertigo oluşturabilecek rahatsızlıklar ve bu rahatsızlıkların ortaya çıkmasında rol oynayan faktörler aşağıda yer almaktadır:
- Vertigo hastalığı ve labirentit: Kulakta duyma ve dengede durma gibi durumları karşılayan bir sinir mevcuttur. Sinir içerisinde labirent adlı bir merkez bulunmaktadır. Bu merkezde meydana gelen en ufak bir rahatsızlık labirentit hastalığına neden olabilmektedir. Enfeksiyon sonucu iltihaplanan merkez, sinirsel iletimde aksamalara neden olabilmektedir. Bu aksamalar baş hareketlerinde ve duyularda problemler oluşturabilmektedir. Bunlardan kaynaklı olarak labirentitin vertigo oluşturması beklenmektedir. Vertigo, sosyal hayatta ve iş hayatında bireylere zorluk yaşatabilecek bir rahatsızlıktır.
- Meniere rahatsızlığı: Meniere genel olarak iç kulakta sıvı birikimi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Vertigo atakları oluşturabilecek menierede ileri seviyelerde duyusal kayıplar da meydana gelebilmektedir. Meniereden en sık etkilenen yaş aralığı 40 ile 60 yaştır. Hastalığın oluşum kaynağı henüz net olarak bilinmese de otoimmün olduğu bellidir. Damarlarda oluşan daralmalar, enfeksiyonlar ya da farklı durumlar meniereye neden olabilmektedir.
- Vestibüler nörit: Vücuttaki vestibüler sinirlerde oluşan iltihaplanmalardır. İlerlemesi nedeni ile labirentiti andıran bu rahatsızlık bireylerin işitmesini engellememektedir. Bu hastalarda genel olarak ortaya çıkan belirtiler bulanık görme, denge problemleri, mide bulantısıdır. Hastalarda ayrıca düşme gibi durumlar da açığa çıkabilmektedir.
- Kolesteatom: Vücudun belirli bölgelerinde ortaya çıkan bu rahatsızlık orta kulakta gelişebilmektedir. Kanseröz olmayan bazı yapılar bu hastalığın belirtileri arasında yer almaktadır. Kulak zarının arkasında büyüyen bazı kemiklerde oluşan hasarlar vertigoya neden olabilmektedir.
- BPPV hastalığı: Bu hastalığın açılımı Benign Paraksismal Pozisyonel Vertigo şeklinde geçmektedir. İç kulakta meydana gelen bu rahatsızlık otolit organların kristallerini ve kalsiyumlarını yarım daire kanallarına düşürmektedir. Bu durum sonucunda kanallarda bazı bölgelerde belirgin olarak hassasiyet meydana gelmektedir. Yanlış yerleşen kristaller vücut pozisyonunu ve kulak hareketlerini etkilemektedir. Bu durumlarda ortaya baş dönmesi çıkmaktadır. BPPV hastaları bir dakikadan az süren baş dönmeleri yaşayabilmekte ayrıca mide bulantısı da hissedebilmektedir.
Vertigo Teşhisi
Vertigonun teşhis edilmesi kliniğimizde uzmanlarımız tarafından yapılmaktadır. Uzmanlarımızın baş dönmesi teşhisinde yaptıkları ilk işlem hastaların geçmişleri hakkında detaylı bir veri çıkarmaktadır. Veri sayesinde hastaların daha önce herhangi bir rahatsızlığa sahip olup olmadığı anlaşılmaktadır. Varsa kronik rahatsızlıklar ortaya çıkarılmaktadır. Bu sayede baş dönmesinin altında yatan temel nedenler anlaşılmaktadır. Baş dönmesi oluşturacak kaynaklar genellikle tahlil, muayene, USG ve MR gibi yöntemlere başvurularak anlaşılmaya çalışılmaktadır.
Baş dönmesinin teşhisinin konabilmesi için başvurulan yöntemler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Baş sallama test,
- Göz hareketlerinin ve göz koordinasyonunun incelenmesi,
- Kalorik test: VNG cihazı kullanılarak göz hareketleri incelenmektedir.
- Dinamik postürografi: Bu yöntemde bilgisayara sahip bir cihaz ile yapılan detaylı incelemeler yer almaktadır. Dengenin test edilmesi bu yöntemle mümkündür. Dengeleri ayrı ayrı değerlendiren bu yöntem kantitatif yapıdadır. Dinamik postürografi cihazında hastaların dik bir şekilde durabileceği platform yer almaktadır. Platformun çevresinde de bir kabin vardır. Hasta, bu platform ile salınım yapmakta ve işlemler kayıt altına alınmaktadır.
- Odyometri testi: Bu test ile kulakta ortaya çıkan işitme kayıpları saptanmaktadır. İşitme kayıplarının derecesi, frekans aralıkları gibi değerler odyometri testi ile anlaşılmaktadır. İşlemlere başlamadan önce hastaya kısa bir bilgi verilmektedir.
- VNG testi: Günlük hayatta yaygınlık kazanan bu test, bir gözlük ve bilgisayar ile yapılmaktadır. Görme refleksleri, göz hareketleri ve hastanın verileri bu test ile gözlenmekte ve kayıt altına alınmaktadır.
Vertigo Hastalığında Tedavi
Baş dönmesi için tedavi oluşturmak amacında olan uzmanlarımız ilk olarak bu rahatsızlığın ana kaynağını araştırmaktadır. Baş dönmesi bazı durumlarda kendiliğinden geçeceği gibi bazı durumlarda da sürekliliğini korumaktadır. Sürekliliğini koruyan baş dönmelerinin tedavi edilmesi gerekmektedir. Enfeksiyonlar ile oluşan baş dönmelerinde antibiyotik kullanımı gerekebilmektedir. Antiviral ilaçlar, zona hastalığından kaynaklı oluşan vertigolarda iyi bir çözüm yöntemidir. Antihistaminik ilaçlar özellikle bulantı, kusma, yol tutması yaşayan bireylerde kullanılmaktadır.
Bu yöntemlerin herhangi bir işe yaramaması durumunda cerrahi tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. Cerrahi yöntemler özellikle akustik nörinom ve BPPV gelişen bireylerde sıklıkla kullanılmaktadır. Vertigo hastalığı denge kayıpları ve duyusal kayıplar ile bir arada ilerleyebilmektedir. Bu nedenle bazı hastalarda yaralanmalar oluşabilmektedir. Hastaların dikkatli olması ve tedavi için merkezimize başvurması önerilmektedir.
Eğer siz de vertigo rahatsızlığına sahip iseniz bu rahatsızlığın ana nedeninin bulunması için kliniğimize gelebilirsiniz. Ana nedenin ortadan kaldırılması, yaşam kalitenizin artmasını sağlayacaktır. Kliniğimizde yer alan uzmanlarımız hakkında detaylı bilgi almak için internet sitemizden yararlanabilirsiniz. Ayrıca bizleri arayarak kısa sürede uygun bir randevu tarihi oluşturabilirsiniz.