Asya KBB – Dr. Fuat Güder tarafından hazırlanmış uzman içerik
Giriş
Vestibüler nörit, ani başlangıçlı, günlerce sürebilen şiddetli baş dönmesi ve denge kaybına neden olan bir iç kulak hastalığıdır. Bu tablo genellikle viral enfeksiyonlar sonrası ortaya çıkar ve hastalar hareket ettikçe kötüleşen yoğun bir dönme hissi yaşar. Acil servise en sık başvuru nedenlerinden biri olan vestibüler nörit, doğru tanı ve uygun tedavi ile tamamen düzelebilen bir hastalıktır.
Vestibüler nörit, iç kulakta yer alan vestibüler sinirin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan ve genellikle ani başlayan baş dönmesiyle karakterize bir denge bozukluğudur. Vestibüler sinir, beynin denge merkezleriyle sürekli bilgi alışverişi yapar. Bu nedenle sinirde meydana gelen bir hasar veya iltihap, vücudun denge algısını bozarak yoğun vertigo ataklarına yol açabilir. Vestibüler nörit yaşayan kişilerde genellikle dönen ortam hissi, yürürken dengesizlik, mide bulantısı ve gözlerde istemsiz hareketler (nistagmus) görülebilir. İşitme kaybı çoğunlukla eşlik etmez; bu durum vestibüler nöriti, iç kulağın hem işitme hem denge kısmını etkileyen labirentitten ayıran önemli bir özelliktir.
Rahatsızlık çoğu zaman viral enfeksiyonların ardından ortaya çıkar; grip, soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonları bu tabloyu tetikleyebilir. Semptomlar ilk günlerde en yoğun seviyededir ancak zamanla azalarak birkaç hafta içinde iyileşme görülebilir. Tedavi süreci genellikle semptomların hafifletilmesine ve kişinin denge mekanizmasının yeniden adapte olmasına yönelik destekleyici uygulamalardan oluşur. Vestibüler rehabilitasyon egzersizleri ise iyileşme sürecini hızlandırabilir. Vestibüler nörit, doğru yönetildiğinde çoğu kişide kalıcı bir etki bırakmadan düzelebilen bir durumdur.
Vestibüler Nörit Nedir?
Vestibüler nörit, iç kulağın denge siniri olarak bilinen vestibüler sinirin iltihaplanması sonucu gelişir. Bu sinir beynin denge merkezine sürekli bilgi ilettiği için iltihaplanması durumunda beyin yanlış veya eksik sinyal alır. Sonuç olarak şiddetli vertigo, dengesizlik ve gözlerde nistagmus adı verilen istemsiz hareketler oluşur.
Vestibüler Nöritin Nedenleri
Vestibüler nöritin kesin nedeni tam olarak bilinmese de en yaygın kabul edilen mekanizma viral enfeksiyonlardır. Soğuk algınlığı, grip, üst solunum yolu enfeksiyonları veya COVID-19 sonrası sık görülür.
Diğer olası nedenler:
-
Viral sinir iltihabı
-
İç kulak dolaşım bozuklukları
-
Bağışıklık sistemi reaksiyonları
-
Stres ve aşırı yorgunluk sonrası tetiklenme
-
Nadiren bakteriyel enfeksiyonlar
Vestibüler Nörit Belirtileri
-
Saatler veya günler süren şiddetli vertigo
-
Baş hareketiyle kötüleşen denge kaybı
-
Ayakta durmakta zorlanma
-
Bulantı ve kusma
-
Gözlerde istemsiz hareket (nistagmus)
-
Yürürken sağa veya sola kayma
-
Işık ve hareket hassasiyeti
-
Kulakta çınlama olmadan baş dönmesi (bu yönüyle labirentitten ayrılır)
BPPV’den Farkı Nedir?
BPPV’de baş pozisyonuyla tetiklenen kısa ataklar görülürken, vestibüler nöritte vertigo:
-
Sürekli
-
Pozisyonla değil her hareketle artan
-
Daha şiddetli
-
Saatler–günler süren
-
Denge kaybının belirgin olduğu
bir formdadır.
Vestibüler Nörit Tanısı Nasıl Konur?
Klinik Muayene
Hastanın denge durumu, göz hareketleri, baş-hareket ilişkisi ve nörolojik bulgular detaylı olarak değerlendirilir.
Head Impulse Testi (HIT)
Vestibüler nörite özgü bulguların en değerlisidir. Baş ani bir şekilde çevrildiğinde gözlerin sabit bir noktayı tutamaması tanı için yol göstericidir.
Video-Nistagmografi
Asya KBB’de kullanılan gelişmiş video-nistagmografi cihazı, göz hareketlerini detaylı analiz ederek vestibüler sinir fonksiyonunu objektif olarak değerlendirir.
Manevra Koltuğu Değerlendirmesi
BPPV ile karışmaması için manevra koltuğunda pozisyonel testler yapılır.
Vestibüler nöritte nistagmus tek yönlü ve süreklidir.
Gerekirse Görüntüleme
Nörolojik şüphe varsa MR istenir.
Vestibüler Nörit Tedavisi
1. Akut Dönem Tedavisi
3–5 gün süren şiddetli dönme döneminde:
-
Denge baskılayıcı ilaçlar (kısa süreli)
-
Kusma karşıtı ilaçlar
-
Antiviral veya kortizon tedavisi (gerekli görülürse)
Bu dönemde amaç hastanın akut şikâyetlerini rahatlatmaktır.
2. Rehabilitasyon Dönemi
Vestibüler nörit tedavisinin en kritik kısmı denge rehabilitasyonudur.
Beyin, zarar görmüş sinirden gelen yanlış sinyalleri telafi etmeyi öğrenir.
Bu süreçte:
-
Vestibüler adaptasyon egzersizleri
-
Göz-baş koordinasyon çalışmaları
-
Denge platformu eğitimleri
-
Günlük yürüyüşler
çok etkilidir.
3. BPPV’ye Dönüşüm Takibi
Vestibüler nörit sonrası hastaların %10–20’sinde kristal kayması gelişebilir.
Bu durumda:
Asya KBB’de Dr. Fuat Güder tarafından manevra koltuğu ile kanal değerlendirmesi yapılır ve BPPV oluşmuşsa hızlı şekilde tedavi edilir.
İyileşme Süreci
Vestibüler nörit tamamen iyileşebilen bir hastalıktır.
-
İlk 3–5 gün: Şiddetli vertigo
-
1–3 hafta: Dengesizlik ve yürüyüş bozukluğu
-
1–3 ay: Tam iyileşme
Uygun tedavi olmadan bu süre daha uzun sürebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Aşağıdaki durumlarda acil değerlendirme şarttır:
-
Şiddetli baş ağrısı
-
Kol/bacak güçsüzlüğü
-
Çift görme
-
Yüzde kayma
-
Konuşma bozukluğu
-
Yutma güçlüğü
Bu bulgular santral vertigo veya felç belirtisi olabilir.
İstanbul’da Vestibüler Nörit Tedavisi – Asya KBB
Vestibüler nöritin doğru tanı alması büyük önem taşır.
Asya KBB’de Dr. Fuat Güder tarafından:
-
Video-nistagmografi
-
Manevra koltuğu değerlendirmesi
-
Vestibüler fonksiyon testleri
-
Kişiye özel rehabilitasyon programları
ile hastalara kapsamlı bir yaklaşım sunulur.
